Berberyna to naturalny związek roślinny z grupy alkaloidów izochinolinowych, pozyskiwany z roślin takich jak: berberys pospolity (Berberis vulgaris), gorzknik kanadyjski (Hydrastis canadensis), coptis chiński (Coptis chinensis), mahonia pospolita (Mahonia aquifolium). Ma charakterystyczny intensywnie żółty kolor i gorzki smak – w dawnych czasach używano jej nawet jako naturalnego barwnika i środka dezynfekującego. Jednak jej prawdziwa moc tkwi nie w kolorze, a w działaniu biologicznym.

Wzrost popularności berberyny doskonale wpisuje się w globalny trend tzw. biohackingu – świadomego optymalizowania funkcjonowania organizmu przy użyciu naturalnych substancji. Nowoczesny konsument nie szuka już „tabletek cudów”, lecz skutecznych, roślinnych suplementów, które realnie wspierają zdrowie.

Czym jest berberyna HCL?

Berberyna HCL (chlorowodorek berberyny) to chemicznie zmodyfikowana forma naturalnej berberyny, w której alkaloid berberyny połączony jest z kwasem chlorowodorowym (HCl). Ta forma stanowi najbardziej popularną i najlepiej przebadaną postać berberyny dostępną w suplementach diety. Różnica między berberyną a berberyną HCL jest następująca:

Naturalna berberyna to alkaloid izochinolinowy występujący w roślinach z rodziny berberysowatych, który charakteryzuje się:

  • Bardzo niską biodostępnością - tylko 0,68% po podaniu doustnym​
  • Słabą rozpuszczalnością w wodzie​
  • Ograniczonym wchłanianiem z przewodu pokarmowego​

Berberyna HCL powstaje przez połączenie berberyny z kwasem chlorowodorowym, co powoduje:​

  • Znacznie lepszą biodostępność - nawet 2-krotnie wyższą niż naturalna berberyna​
  • Większą rozpuszczalność w wodzie​
  • Lepsze wchłanianie przez organizm​
  • Wyższą zawartość aktywnego składnika - 90-98% vs 2-10% w ekstraktach roślinnych​

Mechanizm działania berberyny HCL

Po spożyciu berberyna HCL rozpada się w organizmie na dwie cząsteczki:​

  • Aktywną biologicznie berberynę - która wywiera działanie terapeutyczne
  • Chlorek - wykorzystywany do utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej

Berberyna i jej działanie - poznaj właściwości tej rośliny!

W świecie naturalnych substancji bioaktywnych niewiele związków wzbudziło w ostatnich latach tak duże zainteresowanie naukowców, farmaceutów i dietetyków jak berberyna. Ten żółty alkaloid roślinny, wyizolowany po raz pierwszy w XIX wieku, dziś nazywany jest często „naturalną metforminą” ze względu na swoje silne działanie regulujące metabolizm glukozy i lipidów. Ale berberyna to nie tylko wsparcie dla osób z cukrzycą czy insulinoopornością – to także fitochemiczny skarb o szerokim spektrum działania na układ trawienny, wątrobę, mikrobiotę jelitową, serce i procesy starzenia komórek. Poznajmy jej działanie szczegółowo!

  1. AMPK – „przełącznik metaboliczny”

Działanie berberyny jest wielokierunkowe i obejmuje szereg procesów komórkowych. Najważniejszy z nich to aktywacja enzymu AMPK (AMP-activated protein kinase) – kluczowego regulatora energetycznego w organizmie. AMPK to enzym, który decyduje, jak komórki zużywają i magazynują energię. Aktywując AMPK, berberyna:

  • zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę,
  • poprawia wykorzystanie glukozy przez komórki,
  • hamuje proces glukoneogenezy w wątrobie (czyli produkcji glukozy z białek),
  • wspomaga spalanie kwasów tłuszczowych,
  • ogranicza syntezę cholesterolu i triglicerydów.
     

W praktyce oznacza to, że berberyna pomaga ustabilizować poziom cukru, poprawia profil lipidowy, zwiększyć energię i usprawnić metabolizm na poziomie komórkowym.

  1. Berberyna a poziom cukru – naturalny regulator glikemii

Najlepiej poznanym i udokumentowanym działaniem berberyny jest wpływ na gospodarkę glukozowo-insulinową. Badania kliniczne (m.in. Zhang et al., Metabolism, 2008; Yin et al., Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 2008) potwierdzają, że suplementacja berberyny:

  • obniża poziom glukozy na czczo o 20–30%,
  • redukuje HbA1c (hemoglobinę glikowaną) nawet o 1 punkt procentowy,
  • poprawia wskaźnik HOMA-IR (insulinooporność),
  • stabilizuje poziom cukru poposiłkowego.
     

Mechanizm ten jest zbliżony do działania metforminy, leku pierwszego rzutu w terapii cukrzycy typu 2, ale berberyna działa naturalnie, bez obciążania wątroby. Dlatego coraz częściej stosowana jest jako element profilaktyki insulinooporności, stanu Badania wykazały, że regularne stosowanie berberyny może obniżać poziom glukozy na czczo, hemoglobiny glikowanej (HbA1c) oraz cholesterolu LDL. Dlatego często wybierają ją osoby z insulinoopornością, stanem przedcukrzycowym lub nadwagą – jako naturalne wsparcie terapii metabolicznej.

  1. Berberyna i jej wpływ na lipidy – zdrowe serce i naczynia

Berberyna działa także na poziomie lipidowym – obniża stężenie cholesterolu LDL („złego”), trójglicerydów oraz podnosi poziom HDL („dobrego cholesterolu”).
 Odpowiadają za to dwa mechanizmy:

  1. Zwiększenie liczby receptorów LDL w wątrobie, co usprawnia wychwyt cholesterolu z krwi.
  2. Hamowanie enzymu PCSK9, który degraduje te receptory.
     

W efekcie berberyna nie tylko wspiera osoby z nadwagą czy cukrzycą, ale także może obniżać ryzyko miażdżycy, zawału i chorób układu krążenia.

 4. Berberyna a odchudzanie – roślinne wsparcie metabolizmu

Choć berberyna nie jest typowym „spalaczem tłuszczu”, ma udowodnione działanie wspierające redukcję masy ciała. Dzięki poprawie metabolizmu glukozy i tłuszczów, zmniejsza apetyt i ogranicza magazynowanie energii w postaci tkanki tłuszczowej. W badaniach (Obesity Reviews, 2021) u osób stosujących berberynę przez 12 tygodni odnotowano:

  • spadek masy ciała o 2–5 kg,
  • zmniejszenie obwodu talii,
  • poprawę wrażliwości insulinowej.
     

To efekt zwiększenia aktywności AMPK i poprawy pracy mitochondriów – czyli realnego wpływu na tempo przemian metabolicznych.

 5. Działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne

Berberyna wykazuje silne właściwości przeciwzapalne poprzez hamowanie czynnika transkrypcyjnego NF-κB, który aktywuje geny prozapalne. Działa także antyoksydacyjnie, neutralizując wolne rodniki i zmniejszając stres oksydacyjny w komórkach. Dzięki temu wspiera układ odpornościowy, chroni komórki nerwowe, serce i naczynia przed uszkodzeniami. W kontekście medycyny przeciwstarzeniowej berberyna postrzegana jest jako substancja o potencjale anti-aging, wspierająca długowieczność poprzez poprawę funkcjonowania mitochondriów.

 6. Berberyna a mikrobiota jelitowa i wątroba

Najnowsze badania (Li et al., Hepatology Research, 2017; Hu et al., Frontiers in Pharmacology, 2020) pokazują, że berberyna moduluje mikrobiotę jelitową – ogranicza rozwój bakterii patogennych i wspiera namnażanie pożytecznych szczepów, takich jak Bifidobacterium i Akkermansia muciniphila.

Dzięki temu:

  • może poprawiać trawienie i wchłanianie składników odżywczych,
  • może wspierać barierę jelitową (gut barrier),
  • może zmniejszać stany zapalne układu pokarmowego.

Równocześnie berberyna chroni wątrobę – zapobiega jej stłuszczeniu, poprawia detoksykację i wspiera regenerację hepatocytów. Dlatego często rekomenduje się ją osobom z NAFLD (niealkoholowym stłuszczeniem wątroby) oraz po antybiotykoterapii.

Beberyna HCL - jak powinno się ją suplementować?

Berberyna HCl to oczyszczona, stabilna i najlepiej przyswajalna forma naturalnego alkaloidu roślinnego. Berberyna tabletki działa stopniowo – nie obniża poziomu cukru od razu po kilku dniach. Pierwsze efekty pojawiają się po 2–3 tygodniach, a pełne działanie obserwuje się po 8–12 tygodniach regularnego stosowania.

Dla najlepszych rezultatów zaleca się cykliczne stosowanie:

  • 3 miesiące kuracji,
  • 1 miesiąc przerwy,
  • następnie ponowna suplementacja

Berberyna HCl to niezwykle skuteczny, naturalny regulator metabolizmu, którego działanie potwierdzono w dziesiątkach badań klinicznych. Właściwie suplementowana, staje się bezpiecznym wsparciem dla wątroby, układu sercowo-naczyniowego, gospodarki cukrowej i hormonalnej – przywracając organizmowi naturalną równowagę.

Berberyna a przeciwwskazania

Berberyna to substancja o wysokim profilu bezpieczeństwa, jednak przy niektórych schorzeniach lub lekach wymaga ostrożności.

Nie zaleca się łączenia lub wymaga konsultacji lekarskiej, jeśli:

  • przyjmujesz leki hipoglikemizujące (np. metforminę, gliklazyd),
  • stosujesz leki przeciwzakrzepowe lub przeciwarytmiczne,
  • masz ciężką niewydolność wątroby lub nerek,
  • jesteś w ciąży lub karmisz piersią.
     

Berberyna może potęgować działanie leków obniżających poziom cukru i nasilać efekt hipotensyjny (obniżający ciśnienie). Dlatego przy terapii farmakologicznej zawsze warto zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty.

Źródła:

  1. Zhang Y., Li X., Zou D., et al. (2008). Treatment of type 2 diabetes and dyslipidemia with the natural plant alkaloid berberine. Metabolism: Clinical and Experimental, 57(5), 712–717.
  2. Yin J., Xing H., Ye J. (2008). Efficacy of berberine in patients with type 2 diabetes mellitus. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 93(7), 2559–2565.
  3. Wei S., Chen W., Liu Q. et al. (2015). Berberine combined with lifestyle intervention improves insulin resistance in patients with metabolic syndrome. Diabetes Care, 38(2), 323–330.
  4. Affuso F., Ruvolo A., Micillo F., Saccà L., Fazio S. (2010). Effects of a nutraceutical combination containing berberine on lipid profile in subjects with low cardiovascular risk. Phytomedicine, 17(7), 558–563.
  5. Cicero A.F.G., Ertek S., Borghi C. (2023). Berberine and its clinical applications in metabolic and cardiovascular diseases: An update. Phytotherapy Research, 37(4), 1802–1818.
  6. Kong W.J., Wei J., Abidi P., et al. (2004). Berberine is a novel cholesterol-lowering drug working through a unique mechanism distinct from statins. Nature Medicine, 10(12), 1344–1351.
  7. Li M., Wang F., Zhang Y., et al. (2017). Berberine improves hepatic lipid metabolism and insulin sensitivity through modulating gut microbiota in NAFLD mice. Hepatology Research, 47(13), 1389–1400.
  8. Hu Y., Ehli E.A., Kittelsrud J., et al. (2012). Impact of berberine on the gut microbiome and metabolism in humans and animals. Frontiers in Pharmacology, 11(10), 140–152.
  9. Hu Y., Ehli E.A., et al. (2021). The efficacy of berberine in polycystic ovary syndrome: A meta-analysis of randomized controlled trials. Frontiers in Endocrinology, 12, 629021.
  10. Yan H.M., Xia M.F., Wang Y., et al. (2015). Efficacy of berberine in the treatment of non-alcoholic fatty liver disease. Metabolism, 64(4), 558–565.